Jan Hewelisz (1611-1687) przyszedł na świat w gdańskim browarze, którego spadkobiercą miał zostać w przyszłości. Lubił piwo, ale bardziej interesowała go astronomia. To jednak dochody z browaru pozwoliły Heweliuszowi prowadzić badania naukowe. Na dachach swych kamienic, na ulicy Korzennej w 1640 r utworzył obserwatorium astronomiczne z własnoręcznie wykonanymi teleskopami i lunetami. Było to wówczas największe obserwatorium na świecie i najlepiej wyposażone w Europie. Z czasem Heweliusz zbudował teleskop o długości 50 m, który nie mieszcząc się w obserwatorium, został umieszczony pod Gdańskiem.
W efekcie wieloletnich obserwacji astronomicznych wydał katalog położenia ponad 1500 gwiazd, w zamian za co Królewskie Towarzystwo Nauk w Londynie (Royal Society) przyjęło go jako swego członka (1664), a Ludwik XIV (król Francji) przeznaczył pieniądze na jego badania.
Jan III Sobieski – wielokrotny gość Heweliusza, zwolnił jego browary od podatków, zaś astronom odkrytą konstelację nazwał „Tarcza Sobieskiego”. Jan Heweliusz jest autorem kilku dzieł, ale największe z nich to „Selenographia” (1647) – pierwsza w kartografii naukowej mapa księżyca. W latach 1648-1682 Heweliusz wykonał pomiary deklinacji magnetycznej i zaobserwował jej zmiany.
W setną rocznicę śmierci astronoma (1787), Stanisław August Poniatowski darował miastu odlew brązowego popiersia Jana Heweliusza, a w 1973 r przed Ratuszem Staromiejskim, w pobliżu pracowni astronoma, stanął jego pomnik zaprojektowany przez gdańskiego artystę-rzeźbiarza – Wojciecha Szostak-Gąsienicę.
Zostaw komentarz