Początki rodu
Wettinowie to stary niemiecki ród rycerski pochodzący z Turyngii, którego protoplastą był możny Bucco (Burkhard) potomek Widukinda, żyjący na przełomie IX i X w. Poległ on w bitwie podczas najazdu węgierskiego w 908r.
W 1032r. jeden z jego następców Dytryk został przez cesarza Konrada II ustanowiony margrabią Łużyc, od niego też rozpoczyna się dynastia Wettinów, której przedstawiciele rozdrobnieni na kilka gałęzi byli władcami w: Marchii Miśnieńskiej, Turyngii, Saksonii, Rzeczpospolitej Obojga Narodów, Kurlandii, Księstwie Warszawskim.
Od XII w. przedstawiciele rodu nazywani byli Wettinami, gdyż taką nazwę nosił położony nad Soławą zamek, gniazdo dynastii.
Rozrost drzewa genealogicznego
W 1423r. cesarz Zygmunt Luksemburski za zasługi w wojnie z husytami nadał Fryderykowi Wettinowi księstwo Saksonię-Wittenberg, które było połączone z godnością elektorską. Zaszczyt ten spowodował, iż mało znaczący ród stał się jednym z najpotężniejszych w Rzeszy. Szybko jednak doszło w nim do rozłamu.
W 1486r. powstały dwie linie rodu: elektorska tzw. ernestyńska i książęca tzw. albertyńska.
W 1521r. po wydarzeniach związanych z klątwą papieską rzuconą na Marcina Lutra, książe-elektor Fryderyk III stał się politycznym przywódcą protestantów w Niemczech i udzielił schronienia prześladowanym ojcom reformacji. Krok jego spowodował, że stał się pierwszym w Rzeszy księciem luterańskim.
W 1547r. cesarz Karol V pokonawszy książąt ewangelickich zjednoczonych unią szmalklandzką, odebrał linii ernestyńskiej prawa elektorskie i przekazał je księciu Maurycemu Wettinowi z linii albertyńskiej.
Od jego brata Augusta z kolei pochodzą następni elektorowie Saksonii, późniejsi królowie. Linia ernestyńska pozbawiona elektoratu i znacznej części posiadłości przetrwała jednak w Turyngii.
W XVII i XVIII w. bardzo się rozdrobniła władając miniaturowymi państwami. Pochodzą od niej żyjący obecnie książęta Sachsen-Meiningen, Sachsen-Weimar oraz najbardziej znani Sachsen-Coburg-Gotha.
Ta ostatnia linia Wettinów zajeła bardzo ważne miejsce w dziejach dziewiętnastowiecznej Europy. Jako Koburgowie zasiadali na tronach: Portugalii, Bułgarii, a obecnie panują w: Belgii i Wielkiej Brytanii (Windsor).
Wettini na polskim tronie
Elektorowie Saksonii po trudnościach spowodowanych wojną trzydziestoletnią, która zrujnowała kraj szybko się podnieśli. Dokonał tego przede wszystkim Fryderyk August I, który rozpoczął panowanie w 1694r. Jego rządy absolutne oraz śmiałe reformy przyczyniły się do postawienia Saksonii na równi z najpotężniejszymi wówczas państwami.
Władca ten sięgnął również po koronę polską, gdy został wybrany na króla w 1697r. jako August II. Jego plany dynastyczne sięgały jednak znacznie dalej. Starał się zapewnić swojemu synowi dziedziczny tron w Rzeczpospolitej, a także w Mołdawii i Inflantach.
W roku 1719 ożenił syna z dziedziczką tronu cesarskiego Marią Józefą, przewidując, że dzięki temu Wettinowie mogliby ubiegać się o władzę nad całą Rzeszą. Plany te pokrzyżowało mu jednak kilka okoliczności. Sprzeciw szlachty polskiej wobec próby reform, wplątanie kraju w wojnę ze Szwecją, wzrost znaczenia w polityce europejskiej Rosji.
August II znany był ze swoich podbojów miłosnych, pozostawił około trzystu nieślubnych dzieci. Najbardziej znane to: Maurycy Saski, wybitny wódz i Marszałek Francji, feldmarszałek i książe cieszyński Jan Jerzy Chevalier de Saxe, Anna Orzelska, Aleksander Józef Sułkowski. Ten ostatni był protoplastą książąt Sułkowskich, którzy posiadali tytuł książąt Rzeszy od 1752r. i stali się na przełomie XVIII i XIX w. jedną z najznamienitszych rodzin w Europie.
Jedynym legalnym dzieckiem Augusta I był Fryderyk August II, który dzięki pomocy wojsk rosyjskich został od 1733r. królem polski jako August III.
Po jego śmierci w 1763r. elektorem Saksonii został jego syn Fryderyk Krystian, który zmarł nagle kilka miesięcy po ojcu. Zastąpił go wówczas jako książe regent brat Franciszek Ksawery. Od niego pochodzili z kolei hrabiowie Lausitz, dzieci księcia z małżeństwa morganatycznego.
Dalsze losy rodu
Następny z Wettinów Fryderyk August III, syn Fryderyka Krystiana został przez Ustawę Rządową z 1791r. wyznaczony do objęcia tronu polskiego po śmierci Stanisława Augusta. Jako jego następczynię w Rzeczpospolitej wskazywano jego córkę Marię Augustę. Plan ten upadł po II rozbiorze w 1793r. Książe-elektor otrzymał jednak od Napoleona I w 1806r. dziedziczny tytuł króla Saksonii, a od 1807r. dziedziczny tytuł księcia warszawskiego.
W 1815r. został przez koalicję antyfrancuską zmuszony do zrzeczenia się władzy w Księstwie Warszawskim za cenę pozostania na tronie Saksonii.
Po jego śmierci w 1827r. królem został jego brat Antoni, reformator ustroju państwa. Nie doczekał się on męskich spadkobierców i w 1836r. tron przekazał bratankowi Fryderykowi Augustowi II.
Następcą jego był brat Jan, którego dwaj synowie Albrecht i Jerzy byli królami Saksonii. Ostatnim monarchą przed rewolucją 1918r. był syn Jerzego, Fryderyk August III. Jego wnuk margrabia Miśni Maria Emanuel Wettin jest obecnie głową rodu Wettinów.
