Interrex = międzykról
Interrex, czyli międzykról lub król tymczasowy. Był to dostojnik państwowy, którego powoływano na czas interregnum. Pierwszej próby wprowadzenia w Królestwie Polskim tego urzędu starano się dokonać w 1382r. po śmierci Ludwika Andegaweńskiego, jednak bezskutecznie. Również podczas XV wiecznych okresów bezkrólewia panowie polscy woleli wyznaczyć ciała kolegialne niż powierzyć władze jednej osobie. Dopiero bezpotomna śmierć Zygmunta II Augusta i przyjęcie w Rzeczpospolitej praktyki wolnej elekcji spowodowały potrzebę wprowadzenia do ustroju państwa regencji.
W 1572r. postanowiono, że każdorazowo po śmierci monarchy będzie powoływany interrex. W owych czasach istniały dwa stronnictwa. Jedno- katolickie optujące za Prymasem Polski, drugie- ewangelickie, które regentem widziało Marszałka Wielkigo Koronnego. Ostatecznie wygrała kandydatura pierwsza. Metropolita arcybiskup gnieźnieński jako pierwszy senator i najwyższy dostojnik kościelny w państwie od tej pory występował jako interrex Rzeczpospolitej Obojga Narodów w zastępstwie króla, cała władza natomiast należała do \”Kaptura\”, czyli konfederacji szlacheckiej.
Zadania regencyjne były ograniczone należały do nich: reprezentowanie kraju w sprawach międzynarodowych i kierowanie administracją. Kończyły się w momencie wyboru nowego władcy i zatwierdzenia przez niego praw. Ze względu na brak króla zadaniem prymasa-interrexa stało się organizowanie i przewodniczenie zgromadzeniom szlacheckim:
1)Konwokacji
2)Elekcji
Polscy Interrex
Osoba | Rok panowania jako Interrex | Lata życia | Prymas Polski od | Uwagi |
Jakub Uchański | 1572-1573 i 1575 | 1502-1581 | 1562 | – |
Stanisław Karnkowski | 1586-1587 | 1520-1603 | 1581 | – |
Jan Wężyk | 1632 | 1575-1638 | 1626 | – |
Maciej Łubieński | 1648 | 1572-1652 | 1642 | – |
Mikołaj Prażmowski | 1668-1669 | 1666-1673 | 1666 | – |
Kazimierz Florian Czartoryski | 1673-1674 | 1620-1674 | 1673 | zmarł w trakcie Elekcji, zastąpił go na stanowisku przewodniczącego obrad biskup krakowski Andrzej Trzebicki |
Michał Stefan Radziejowski | 1696-1697 i 1704 | 1645-1705 | 1688 | ogłosił interregnum w 1704 za co papież Klemens XI pozbawił go jurysdykcji, podczas Elekcji zastąpił go biskup poznański Mikołaj Święcicki |
Teodor Stanisław Potocki | 1733 | 1664-1738 | 1722 | – |
Władysław Aleksander Łubieński | 1763-1764 | 1703-1767 | 1759 | – |