Barokowo-klasycystyczny Pałac Gzichowski wybudowany przez Kazimierza Mieroszewskiego na początku XVIII w (około 1702-1718) jest typową siedzibą szlachecką tego okresu wzorowaną na pałacach francuskich.
Historia pałacu
Początkowo mieszkali w nim Mieroszewscy, po czym w latach 30-tych XIX w przejęli go Siemieńscy, Mycielscy, a po upadku powstania styczniowego dostał się w ręce przemysłowego potentata śląskiego – Christiana Gustawa von Kramsty. W latach 1890-1939 obiekt był własnością Towarzystwa Kopalń i Hut Sosnowieckich. W tym czasie zaadoptowano go na biura i mieszkania administracji dóbr i lasów Towarzystwa.
Podczas II wojny światowej pałac zajęła firma Sosnowitzer Bergwerks und Hutten A.G., a w 1945 r zabytek przejęła Spółdzielnia Rolnicza gospodarująca w nim do lat 50-tych. Po renowacji pałacu, od 1958 r do lat 70-tych utworzono tu Dom Kultury. Od połowy lat 60-tych czyniono starania o rozpoczęcie kompleksowej renowacji całego zespołu pałacowo-parkowego. Wreszcie w marcu 1982 r Muzeum Zagłębia zaprezentowało stylowe XVIII i XIX-wieczne wnętrza.
Zespół pałacowo-parkowy
Jednopiętrowy pałac posiada na osi głównej rozległą sień z trzema arkadami na ścianie zachodniej. W części środkowej znajdują się drzwi prowadzące do ogrodu, w bocznych – schody na piętro. We wnętrzach zachowały się XVIII-wieczne polichromie. Pałac był niejednokrotnie upiększany i rozbudowywany, w efekcie czego ma niejednolity charakter stylowy.
Oprócz wnętrz zachowało się otoczenie – od strony wschodniej rozległy podjazd prowadzący do wejścia głównego, a od zachodu stary park z początku XVIII w z zachowanymi kamiennymi rzeźbami Bachusa i Flory wykonanymi przez J.L. Webera w 1718 r. Najstarsze drzewa w parku liczą ponad 150 lat. Dziedziniec przed pałacem otaczają oficyny dworskie i zabudowania gospodarcze zbudowane na przełomie XVIII i XIX w.
Muzeum Zagłębia w pałacu
Od 1982 r wewnątrz pałacu mieści się muzeum, w którym można zwiedzić kilka wystaw stałych i wystawy czasowe. Na parterze eksponowana jest wystawa „Dzieje Ziemi Zagłębiowskiej” o charakterze archeologiczno-historycznym ukazująca zabytki pisane i kultury materialnej od paleolitu do początku XX w. Również na parterze prezentowana jest interesująca wystawa etnograficzna „Zagroda chłopska w Zagłębiu”.
Na piętrze obejrzeć można stylowe wnętrza – obrazy, meble czy porcelanę. Jedna z wystaw obejmuje także akwarele i obrazy olejne słynnego będzińskiego artysty – Samuela Cyglera. Wystawy czasowe natomiast dotyczą różnych przejawów życia tej ziemi na przestrzeni wieków.