We współczesnej polskiej historii żadna z bitew nie wzbudza więcej podziwu, a zarazem znaków zapytania niż Bitwa Warszawska 1920 roku. Ówczesny Naczelnik Państwa Józef Piłsudski bohater narodowy zwany w późniejszym okresie również pieszczotliwie „dziadkiem”. Przywódca Legionów Polskich, latem 1920 roku stanął w obliczu klęski z jaką państwo polskie w swojej dotychczasowej historii nie spotkało się nigdy. Młodemu państwu groziła nie tylko utrata niepodległości ale także fizyczne wyniszczenie obejmujące nie tylko ekonomię ale także tkankę narodową.
Jednakże, żeby zrozumieć sytuację z 1920 roku i motywy Józefa Piłsudskiego należy cofnąć się do jego lat młodości. Urodził się w 1867 roku Zułowie na Wileńszczyźnie w rodzinie ziemiańskiej młody Józef Piłsudski od młodych lat był uczony patriotyzmu. Dzieciństwo Józefa przypadło na okres nasilonych represji wobec wszystkiego co polskie. Przegrane Powstanie Styczniowe i całkowite zniesienie jakiejkolwiek autonomii w ówczesnym zaborze rosyjskim wykształciło w przyszłym naczelniku państwa usilne dążenie do zmiany tego stanu rzeczy. Zesłany na Syberię po przypadkowym wmieszaniu w zamach na Cara Aleksandra III w marcu 1887 roku wrócił po 5 latach angażując się w działalność polityczną. Jako członek Polskiej Partii Socjalistycznej założonej w 1892 roku i redaktor gazety „Robotnika” został ponownie aresztowany w 1900 roku, jednakże uniknął kary symulując chorobę psychiczną. Rok później przedostał się do zaboru austriackiego.
W czasie Rewolucji 1905 roku organizator bojówek PPS dokonujących w następnych latach napadów na carskich dygnitarzy i na konwoje z pieniędzmi. Początek bojowej działalności Józefa Piłsudskiego rozpoczyna się wraz z utworzeniem w 1908 roku we Lwowie Związku Walki Czynnej, będącym zalążkiem przyszłych Związków Strzeleckich organizowanych od 1910 roku w Galicji. Nadzieja na odzyskanie niepodległości narodziła się wraz z wybuchem I Wojny Światowej w sierpniu 1914 roku. Józef Piłsudski wraz z utworzoną I Kompanią Kadrową 3 sierpnia 1914 roku dokonał wymarszu 3 dni później w celu wywołania powstania antyrosyjskiego w Kongresówce. W późniejszym okresie ta decyzja Piłsudskiego była uważana przez większość ludzi za naiwną i nierealną. Zakładał bowiem on, ogromny zryw narodowy tuż po wkroczeniu Kompanii na tereny Kongresówki. Po wkroczeniu do Kielc 12 sierpnia 1914 roku został przyjęty z rezerwą i niechęcią przez miejscową ludność. Pierwsza próba podjęta przez Piłsudskiego mająca uczynić go przywódcą powstania zakończyła się niepowodzeniem.
Idea Piłsudskiego powołania Rządu Narodowego spotkała się ostrym sprzeciwem Naczelnego Komitetu Narodowego działającego na terenie zaboru austriackiego. Na spotkaniu z przedstawicielem NKN Piłsudski został wręcz zrugany za zbytnią gorliwość w sprawach przyszłej niezależności Polski i powtórzono mu z naciskiem, że Polakom pod zaborem austriackim żyje się bardzo dobrze. Wobec tych nacisków Piłsudski zrezygnował z idei powołania Rządu Narodowego i przystąpił do rokowań. W zamian otrzymał dowództwo nad istniejącymi już drużynami strzeleckimi. Ustalono, iż zwierzchność nad przyszłymi Legionami Polskimi będzie miał Komitet, będący lokalną reprezentacją parlamentarną.
Bibliografia:
Garlicki Andrzej, Pod rządami Marszałka, Warszawa 1994
Garlicki Andrzej, Józef Piłsudski 1867 – 1935, Warszawa 2012